अरुणाचल, मंसिर २८ । गत शुक्रबार अरुणाचल प्रदेशको तवाङ सेक्टरमा भारतीय र चिनियाँ सैनिकबीच भएको हिंसात्मक झडपमा केही भारतीय सैनिक गम्भीर घाइते भएका छन् । यस झडपमा चिनियाँ सैनिक पनि घाइते भएको बताइएको छ ।
भारतका रक्षामन्त्री राजनाथ सिंहले मंगलबार संसदमा यस झडपमा केही भारतीय सैनिक घाइते भएको तर कुनै पनि सैनिकको मृत्यु नभएको बताएका छन् ।
भारत-चीन सीमामा अवस्थित तवाङ समुद्र सतहबाट १० हजार फिटको उचाइमा अवस्थित छ। यो भारत र चीन दुवैका लागि रणनीतिक रूपमा महत्त्वपूर्ण छ।
यो क्षेत्र सन् १९६२ मा भारत र चीनबीच धेरै युद्धको साक्षी रहेको छ । त्यसपछि चीन यस क्षेत्रमा प्रवेश गरेको थियो तर पछि हट्यो ।
केन्द्रीय मन्त्री निर्मला सीतारमणले २०१६ मा भनेकी थिइन्, “तवाङ धार्मिक र रणनीतिक रूपमा धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसले सन् १९६२ को भारत-चीन युद्धको सम्झना गराउँछ।”
विज्ञहरूका अनुसार तवाङ चीन–भुटान सीमामा रहेकाले निकै महत्वपूर्ण क्षेत्र हो । यदि चीनले तवाङ कब्जा गर्यो भने अरुणाचलको दृष्टिकोणले रणनीतिक फाइदा हुनेछ।
चीनले अरुणाचल प्रदेशलाई ‘दक्षिणी तिब्बतको क्षेत्र’ भन्दै आएको छ र तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामा देखि भारतीय प्रधानमन्त्रीको अरुणाचल प्रदेश भ्रमणमा चीनले आपत्ति जनाएको छ ।
चीनले पनि यी कठिन क्षेत्रमा आफ्नो पहुँच बढाउने प्रयास गरिरहेको छ । चीनले सन् २०१७ मा तिब्बत देखि चेङ्दु हुँदै ल्हासासम्म रेलमार्ग बनाउने घोषणा गरेको थियो ।
नोभेम्बर २०१३ मा, चीनले अरुणाचल प्रदेश नजिकै तिब्बत स्वायत्त क्षेत्रको लागि सडक निर्माण गर्यो। यस सडकको सहयोगमा यो क्षेत्र चीनको राजमार्ग सञ्जालसँग जोडिएको छ। चीन सरकारले ल्हासा वरपर सडक सञ्जालका लागि २०० अर्ब युआन खर्च गर्ने घोषणा गरेको थियो ।
भारतले पनि यस क्षेत्रमा सुरक्षाको हिसाबले पूर्वाधार निर्माणमा काम गरिरहेको छ । सन् २०१६-१७ मा नरेन्द्र मोदी सरकारले करिब ५ हजार ८५० करोडको क्षेत्रमा ६१० किलोमिटर लामो सडक सुधार गर्न स्वीकृति दिएको थियो ।
यसबाहेक सेनाको आवतजावतलाई राम्रो बनाउन टास्किङ गाउँमा ५२ किलोमिटर लामो सडक निर्माण गर्ने योजना छ । अरुणाचलको यस क्षेत्रलाई जोड्ने धेरै पुलहरूको पनि स्तरोन्नति गरिएको छ। यसका साथै सेला सुरुङमार्गको काम पनि पूरा हुन लागेको छ, जुन १३ हजार फिट अग्लो विश्वकै अग्लो २ लेनको सुरुङ हुनेछ ।
तर अहिले तवाङ पुग्ने १ मात्र बाटो सडक हो। तवाङबाट नजिकको रेलवे स्टेशन पनि ३३० किलोमिटर टाढा छ। हेलिकप्टरहरू त्यहाँ पुग्छन् तर तिनीहरूको सञ्चालन पनि मौसममा निर्भर हुन्छ।
