काठमाडौं, भदौ १ । निर्यात व्यापार खुम्चिएको छ । राष्ट्र बैंकले शुक्रबार सार्वजनिक गरेको देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति सम्वन्धी २०७९/८० को प्रतिवेदन अनुसार आज २०७९/८० मा कुल वस्तु निर्यातमा २१ दशमलव चार प्रतिशतले कमी आई एक खर्ब ५७ अर्ब १४ करोड रुपैयाँमा खुम्चिएको हो । अघिल्लो वर्ष यस्तो निर्यात ४१ दशमलव सात प्रतिशतले बढेको थियो ।  

गन्तव्यका आधारमा भारततर्फ भएको निर्यात ३१ दशमलव तीन प्रतिशतले घटेको छ भने चीन तथा अन्य मुलुकतर्फ भएको निर्यात क्रमशः एक सय १८ दशमलव तीन प्रतिशत र १० दशमलव सात प्रतिशतले बढेको छ । वस्तुगत आधारमा जिंक शिट, पार्टिकल बोर्ड, अलैंची, ऊनी गलैँचा, पोलिष्टर धागो लगायतका वस्तुको निर्यात बढेको छ भने सोयाबिन तेल, पाम तेल, पिना, लत्ताकपडा, सुन चाँदीका सामान तथा गरगहना लगायतका वस्तुको निर्यात घटेको छ । समीक्षा वर्षमा कुल वस्तु आयातमा १६ दशमलव एक प्रतिशतले कमी आई १६ खर्ब ११ अर्ब ७३ करोड कायम भएको छ ।

अघिल्लो वर्ष यस्तो आयात २४ दशमलव सात प्रतिशतले बढेको थियो । वस्तु आयात गरिने मुलुकका आधारमा भारत, चीन तथा अन्य मुलुकबाट भएको आयात क्रमशः १४ दशमलव चार प्रतिशत, १५ दशमलव नौं प्रतिशत र २० दशमलव सात प्रतिशतले घटेको छ । वस्तुगत आधारमा स्पोन्ज आइरन, रासायनिक मल, अन्य स्टेशनरी सामान, अलकत्रा, कागज लगायतका वस्तुको आयात बढेको छ भने सवारी साधन तथा स्पेयर पार्टस, एम.एस.विलेट, औषधि, पेट्रोलियम पदार्थ, कच्चा भटमासको तेल लगायतका वस्तुको आयात घटेको छ ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार निर्याततर्फ भैरहवा, सुक्खा बन्दरगाह, जलेश्वर, कृष्णनगर, मेची, रसुवा, तातोपानी र त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालय बाहेकका प्रमुख नाकाबाट गरिएको निर्यात घटेको छ । आयाततर्फ रसुवा भन्सार कार्यालय बाहेकका प्रमुख नाकाबाट भएको आयातमा कमी आएको छ ।

आव २०७९/८० मा कुल वस्तु व्यापार घाटा १५ दशमलव पाँच प्रतिशतले कमी आई १४ खर्ब ५४ अर्ब ५९ करोड कायम भएको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो घाटा २३ प्रतिशतले बढेको थियो । समीक्षा वर्षमा निर्यात–आयात अनुपात नौं दशमलव सात प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो अनुपात १० दशमलव चार प्रतिशत रहेको थियो। समीक्षा वर्षमा भारतबाट परिवत्‌र्य विदेशी मुद्रा भुक्तानी गरी एक खर्ब ५४ अर्ब ४२ करोड बराबरको वस्तु आयात भएको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो आयात दुई खर्ब १३ अर्ब ५३ करोड बराबरको भएको थियो ।

बृहत् आर्थिक वर्गीकरण अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा भएको कुल निर्यातमा मध्यवर्ती र अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात क्रमशः ५४ दशमलव सात प्रतिशत र ४४ दशमलव छ प्रतिशत रहेको छ भने पुँजीगत वस्तुको अनुपात शुन्य दशमलव सातप्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्षमा भएको कुल निर्यातमा मध्यवर्ती, पुँजीगत तथा अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात क्रमशः ४७ दशमलव पाँच प्रतिशत, शून्य दशमलव शून्य चार प्रतिशत र ५२ दशमलव चार प्रतिशत रहेको थियो ।

समीक्षा वर्षमा भएको कुल आयातमा मध्यवर्ती वस्तुको अनुपात ५३ दशमलव दुई प्रतिशत, पुँजीगत वस्तुको आठ दशमलव चार प्रतिशत तथा अन्तिम उपभोग्य वस्तुको अनुपात ३८ दशमलव तीन प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्ष यी अनुपातहरु क्रमशः ५२ प्रतिशत, १० दशमलव एक प्रतिशत र ३७ दशमलव नौ प्रतिशत रहेको थियो ।