भारत, भदौ ६ । भारतले आज चन्द्रयान-३ चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गराउँदैछ । भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो) को तेस्रो चन्द्र अभियान बुधबार साँझ चन्द्रयान-३ को ल्यान्डर मोड्युल (एलएम) चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गर्ने तयारी गरिएको हो।

चन्द्रयान-३ अहिले चन्द्रमाको सतहबाट ३० किलोमिटर माथि परिक्रमा गरिरहेको छ। बिस्तारै यो दूरी घटाउँदै चन्द्रमाको धेरै नजिक ल्याइनेछ र दक्षिण ध्रुवमा अवतरण गर्ने प्रयास गरिने भएको छ। अवतरण प्रक्रिया साँझ ५:४७ देखि ६:४४ सम्म चार चरणमा सम्पन्न हुनेछ। अवतरण प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पुग्दा यसको गति १.६८ मिटर प्रति सेकेन्डमा घटाइनेछ । यी १७ मिनेट महत्वपूर्ण छन्, अब सफ्ट ल्यान्डिङ हुने भएकाले विक्रम ल्यान्डरको गति नियन्त्रणमा विशेष ध्यान दिइनेछ । विक्रम ल्यान्डरबाट प्राप्त तस्विरपछि उपयुक्त ठाउँ छनोट गरी अवतरण गरिने छ ।

इसरोको यो प्रयासलाई देशभरका साथै विश्वभरका वैज्ञानिकहरूले हेरिरहेका छन्। यदि उनले विक्रम ल्यान्डरलाई चन्द्रमाको दक्षिण ध्रुवमा अवतरण गर्न सफल भएमा भारत चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा पुग्ने पहिलो देश र सफलतापूर्वक चन्द्रमाको सतहमा पुग्ने चौथो देश बन्ने छ।

चन्द्रयान-३ को प्रक्षेपण भएको २५ दिनपछि जुलाई १४ मा रुसले आफ्नो लुना-२५ प्रक्षेपण गरेको थियो तर अवतरण हुनुअघि नै दुर्घटनाग्रस्त भएको थियो । यस पटक इसरोले बिना कुनै अवरोध चन्द्रमामा सफ्ट ल्यान्डिङ गर्न सक्षम हुनेछ भन्नेमा सबै मानिस आशावादी छन्। इसरोका अनुसार विक्रम ल्यान्डरको अवतरणमा कुनै समस्या हुनुहुँदैन।

चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गरेपछि विक्रम ल्यान्डर र प्रज्ञान रोभरले सौर्य उर्जामार्फत आफ्नो गतिविधि अगाडि बढाउनेछन् । चन्द्रमामा १४ दिन रात र १४ दिन उज्यालो हुन्छ । यदि विक्रम ल्यान्डर र प्रज्ञान दिनको सट्टा रातमा अवतरण गरेको भए काम गर्न गाह्रो हुने थियो।

इसरो वैज्ञानिकहरूका अध्ययन अनुसार दक्षिण ध्रुवमा पर्याप्त सूर्यको प्रकाश हुनेछ। यसले अवतरणलाई सहज बनाउने मात्र होइन, प्रज्ञान रोभरले पनि राम्रोसँग काम गर्न सक्नेछ । यस समयमा चन्द्रमामा रात छ र यो २२ अगस्त देखि उज्यालो छ। अगस्ट २३ देखि सेप्टेम्बर ५ सम्म उज्यालो हुनेछ र यसको फाइदा विक्रम ल्यान्डर र प्रज्ञान दुवैले सूर्यबाट ऊर्जा प्राप्त गरिरहनेछ। इसरोका अनुसार चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा माइनस २३ डिग्री तापक्रम रहेको छ । कडा चिसोमा विक्रम र प्रज्ञानलाई काम गर्न गाह्रो हुने भएकाले अगस्ट २३ को मिति छनोट गरिएको हो ।

चन्द्रयान-३ को एउटा मुख्य उद्देश्य बरफको खोजी गर्नुहुनेछ। पानीको स्रोतका रूपमा बरफ फेला परे भविष्यमा चन्द्रमामा मानव बसोबासलाई सहयोग पुग्ने वैज्ञानिकहरू बताउँछन्।

यसपटक हामी बिना कुनै अवरोध चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गर्न सक्षम हुने अपेक्षा गरिएको छ । चन्द्रयान–३ को सफल अवतरणका लागि देशभर प्रार्थना गरिँदै छ । चन्द्रयान ३ को अवतरणको समयमा, प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी भर्चुअल रूपमा इसरोमा सामेल हुनेछन्।