काठमाडौं, कात्तिक ९ । केहि दिन यता काठमाडौंका चोक चोकमा ‘नो हर्न’ लेखिएका ‘प्ले कार्ड’ सहित ट्राफिक प्रहरी सवारी चालकको नजिकै गएर अनावश्यक हर्नको प्रयोग नगर्न अनुरोध गरिरहेको छ । पछिल्लो समय ट्राफिक प्रहरीले थप सक्रिए भएर सवारी साधनबाट हुने ध्वनि प्रदूषण कम गर्न ‘नो हर्न’ अभियानलाई कडाइ गर्दै कारवाहीको साथै सचेतना जगाउने काम गर्दै आएको छ ।

काठमाडौं उपत्यकामा २०७४ वैशाख १ गतेदेखि ‘हर्न निषेधित क्षेत्र’ घोषणा गरेको थियो । “नो हर्न” लाई अभियानकै रुपमा संचालन गर्दै जनचेतनामूलक गोष्ठी, कार्यक्रम, सचेतनामूलक पर्चा पम्प्लेट बितरण, नो हर्न स्टिकर टाँस्ने लगायत व्यापक प्रचार पसार गरि हर्नको अनावश्यक प्रयोगमा कमी ल्याएको थियो । सुरुआती दिनमा ‘नो हर्न’ अभियान प्रभावकारी भए पनि क्रमशः हर्नको प्रयोगमा केही वृद्धि भए पश्चात अहिले ट्राफिक प्रहरीले कडाइका साथ कारवाही समेत गर्दै आएको छ ।

सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन २०४९ ले समेत ध्वनि संकेत दिन निषेध गरेको स्थानमा ध्वनी संकेत दिएमा वा बजाएमा ट्राफिक नियम उल्लङ्घन हुने स्पष्ट व्यवस्था छ । कानूनी व्यवस्था हुँदा हुँदै पनि कतिपय चालकहरुले लापरवाही गरि वा ध्वनि प्रदुषणको असर बारेमा चेतनाको अभावले आम नागरिक वर्षौं देखि सवारी साधनहरुले उत्पन्न गर्ने कर्कस ध्वनि प्रदूषणको सिकार हुनुपरेको छ ।

अनावश्यक हर्न बजाएर उत्पन्न हुने ध्वनि प्रदुषणलाई कम गर्न कडाईका साथ प्रस्तुत हुँदै आएको काठमाण्डौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी नायव महानिरीक्षक भरत बहादुर बोहराले जानकारी दिनु भयो । काठमाडौं उपत्यकामा गुड्ने करिव १५ लाख सवारी साधनहरुबाट निस्किने धुवाँ सँगै ध्वनीको प्रदुषणको कारण जनस्वास्थ्यमा ठुलो असर गरेको छ जसको प्रत्यक्ष मारमा स्वयम्‌ ट्राफिक प्रहरी रहने गरेको डीआइजी बोहराले प्रष्ट्याउनु भयो ।

कारवाहीसँगै हामीले चोक चोकमा प्ले कार्ड देखाएर चालकहरुलाई थप सचेत गराउने प्रयत्न भैरहेको छ यसले अनावश्यक हर्न बजाउने प्रवृत्तिमा कमी आउने र ध्वनि प्रदुषण नियन्त्रणमा आउने हाम्रो अपेक्षा छ, यसलाई थप कडाइ गरिने प्रमुख बोहराले थप उल्लेख गर्नुभयो ।

गत आ.व.०८०/८१ मा अनावश्यक रुपमा हर्नको प्रयोग गर्ने १०१२३ सवारी साधनलाई ट्राफिक प्रहरीले कारवाही गरेको छ भने यस वर्ष मात्र १३ हजार तीन सवारी साधनलाई कारवाही गरिएको ट्राफिक प्रहरीले जनाएको छ । यहि कार्तिक १ गतेदेखि ट्राफिक प्रहरीले हर्न निषेधलाई थप कडाइ गर्दै चोक जक्सनमा नो हर्न प्ले कार्ड सहित सचेतना अभिबृद्धि गर्ने कार्य गर्दै आएको छ । त्यस यता ९६६ जना अनावश्यक हर्नको प्रयोग गरेको कसुरमा कारवाही गरेको छ ।

सामान्यत मानिसको सामान्य सुन्ने क्षमता २६ डेसिबलसम्म हुने र सुन्नका लागी ६० डेसिबलसम्मको ध्वनि स्वीकारयोग्य हुन्छ भने ७० डेसिबलको ध्वनि स्वास्थ्यको लागी हानिकारक मानिन्छ । ध्वनि प्रदूषणले श्रवण शक्तिमा ह्रास हुने, रक्तचाप बढ्दै जाने, हृदयघात हुने, पक्षघात हुने, श्वासप्रश्वास प्रणालीमा असर हुने, स्मरण शक्तिमा कमी आउने लगायत असर गर्ने गर्दछ । जथाभावी रुपमा साइलेन्सरलाई मोडिफाई गरेर, फिल्टर निकालेर वा कम्पनीबाट नै ठूलो आवाज निकाल्ने मोटरसाइकलहरु र प्रेसर हर्न बजाउने सवारी साधनले बढि ध्वनि प्रदुषण गर्ने गरेको छ ।

जथाभावी हर्न वजाउदा पैदलयात्री बिशेषगरि वालवालिका, जेष्ठ नागरिक, गर्भवती महिला, अशक्त बिरामीहरुको जनस्वास्थ्यमा बढि असर गर्ने बिषयलाई समेत ध्यान दिदै नियमित निग्रानी र कारवाही गरिदै आएको ट्राफिक प्रहरीका प्रबक्ता डिएसपी रबिन कार्कीले बताउनु भयो ।

पछिल्लो समय ट्राफिक प्रहरी नभएको स्थानमा पुनः हर्न बजाउने संख्या बढ्दै गए पछि ट्राफिक प्रहरीले कारवाही अभियानलाई समेत बढोत्तरी गरेको छ । यसको साथै हामीले मुख्य चोकहरुमा ‘नो हर्न’ चिन्ह अंकित प्ले कार्ड सहित थप ट्राफिक प्रहरी खटाएर सचेतना जगाउने काम पनि सँग सँगै लागेका छौ, यसले अनावश्यक हर्न बजाउने प्रवृत्तिमा केही हदसम्म नियन्त्रण हुने प्रबक्ता कार्कीले बिश्वास ब्यक्त गर्नुभयो ।

दुर्घटना हुने जोखिम वा खतरा भएमा वा सडकको एक भागबाट अर्को भाग नदेखिने घुम्ति मोडहरु भएको स्थानहरुमा अति आवश्यक परेको खण्डमा मात्र हर्नको प्रयोग गर्न हुन ट्राफिक प्रहरीले अनुरोध गरेको छ । यस्ता जोखिमयुक्त  मोडहरुमा पनि बिपरीत तर्फबाट आउदै गरेका सवारी साधनलाई संकेत गर्ने गरि छोटो हर्न मात्रै प्रयोग गर्न ट्राफिक प्रहरीको सुझाव छ ।

हर्न कम बजाउने संस्कारको बिकास गर्दै सभ्य र अनुशासित सडक बनाउन हामी सवै जिम्मेवार हुनु पर्छ । जथाभावी हर्न बजाउन जरुरी छैन भन्ने सन्देश प्रवाह गर्न चालकहरुले धैर्य भई अनावश्यक हर्न नबजाइकन यात्रा गर्न र नो हर्न अभियानलाई सफल बनाउन ट्राफिक प्रहरीले आग्रह गरेको छ ।