काठमाडौं, माघ १६। कोरोनाको नयाँ भेरियन्ट ओमिक्रोन विश्वभर फैलिरहेको छ । यसैबीच, विज्ञहरूले मानिसहरूलाई मास्क लगाउन उत्प्रेरित गरिरहेका छन्।
विज्ञहरुका अनुसार कोरोना संक्रमणबाट बच्न एन-९५ मास्क नै सबैभन्दा राम्रो हो । यसले हामीलाई भाइरसहरूबाट ९५% सम्म सुरक्षा दिन्छ। भने सर्जिकल मास्क ७५% सम्म प्रभावकारी हुन्छ र कपडाको मास्क ६०% सम्म मात्रै प्रभावकारी हुन्छ । मानिसहरु एन-९५ मास्कको सही प्रयोगबारे पूर्ण रूपमा सचेत नभएको देखिन्छ । एन-९५ मास्क लगाउनुको साथसाथै हामीले यसलाई कसरी, कति पटक र कति समयसम्म प्रयोग गर्न सकिन्छ भनेर जान्न पनि आवश्यक छ।
एन-९५ मास्क एक मेडिकल ग्रेड मास्क हो । यो संसारभरका स्वास्थ्यकर्मीहरूले प्रयोग गर्छन्। यो पोलीप्रोपाइलीन फाइबरबाट बनेको हुन्छ, जसले कोरोना भाइरसलाई हावाबाट तपाईंको शरीरमा प्रवेश गर्नबाट रोक्छ। एन-९५ मास्कले साना र ठूला कणहरू फिल्टर गर्दछ। सर्जिकल मास्क हाम्रो अनुहारमा राम्रोसँग फिट हुँदैन। त्यसैले एन-९५ मास्कलाई कपडा र सर्जिकल मास्कभन्दा राम्रो मानिन्छ।
तपाईको एन-९५ मास्कको फिटिङ यस्तो हुनुपर्छ कि यसले तपाईको मुख, नाक र चिउँडोलाई छोप्छ। यसका साथै गालाको दुबै छेउमा र चिउँडो मुनि एक पनि खाली ठाउँ छोड्नु हुँदैन। मास्कको डोरी खुकुलो हुनुहुँदैन। एन-९५ मास्क बजारमा विभिन्न साइजमा उपलब्ध हुन्छन्। विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार भल्भ भएको मास्क प्रयोग गर्नु हुँदैन। यस्तो मास्कमा सास फिल्टर नगरी पास हुन्छ। यसबाहेक बजारमा केही नक्कली एन-९५ मास्क पनि उपलब्ध छन्, जसमध्ये सावधानी अपनाउनु जरुरी छ । मास्क किन्दा मास्कमा ब्रान्ड, निर्माता र ट्रेडमार्क स्पष्ट रूपमा देखिने किन्नुपर्छ ।
मास्क कति पटक प्रयोग गर्ने, यो तपाइँको मास्कमा निर्भर गर्दछ। एन-९५ मास्कहरू दुई प्रकारका छन्, धुने र नधुने। मास्कको प्याकेटहरूमा प्रयोग गर्ने तरिका सबै लेखिएको हुन्छ । तपाईंले प्याकेटमा दिइएका निर्देशनहरू पालना गरेर यी मास्कहरू प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। यसबाहेक बजारमा बिक्री हुने केही एन-९५ मास्कमा ‘सिंगल युज’ ट्याग पनि लगाइएको हुन्छ । यस्तो अवस्थामा यी मास्क एकपटक प्रयोग गर्ने कि नगर्ने भन्नेमा पनि मानिसहरु निकै अन्योलमा छन् । यो मास्क स्वास्थ्यकर्मीहरूको लागि मान्य छ। दिनभर उच्च जोखिम क्षेत्रमा बस्ने भएकोले, स्वास्थ्यकर्मीहरूले मास्कलाई एक पटक मात्र प्रयोग गरेर डिस्पोज गर्ने गर्छन्।
यदि तपाई चिकित्सा क्षेत्रमा हुनुहुन्न भने, तपाईले एक हप्तासम्म एन-९५ मास्क प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। केही विशेषज्ञहरूले यसलाई ४० घण्टाको लागि प्रयोग गर्न सिफारिस गर्छन्, जसमा कुनै हानि छैन। यदि तपाइँको मास्क धुने योग्य छ भने, तपाईले यसलाई हटाएपछि तुरुन्तै धुनुपर्छ। तर यदि तपाईंको मास्क धुन योग्य छैन भने, तपाईंले यसलाई धोएर पुनः प्रयोग गर्नु हुँदैन।
एन-९५मास्कमा एक विशेष इलेक्ट्रोस्टेटिक मेकानिज्म हुन्छ, जसको माध्यमबाट यसले भाइरसलाई फिल्टर गर्दछ। मास्कमा पानी आउने बित्तिकै यो मेकानिजम बिग्रन्छ। धुन नमिल्ने मास्क प्रयोग गरेपछि घाममा राख्नुपर्छ। भाइरसका कणहरू गर्मीबाट चाँडै मर्छन्। यसबाहेक, मास्क प्रयोग गरेपछि तपाईंले यसलाई कागजको झोला वा प्लास्टिकको झोलामा २-३ दिनसम्म राख्नु पर्छ। एन-९५ मास्कलाई हाइड्रोजन पेरोक्साइड (H2O2) ले पनि सेनिटाइज गर्न सकिन्छ। यसले संक्रमणको जोखिम धेरै हदसम्म कम गर्छ।
