काठमाडौं, वैशाख १६। शहर वरिपरि सयौं वा हजारौं किराना पसलहरू जस्तै काठमाण्डौंको हरेक कुनामा कस्मेटिक पसलहरुको कुनै कमी छैन।

कस्मेटिक उत्पादनहरू मुख्यतया विदेशबाट आयात गरिन्छ। नेपालले विभिन्न देशबाट विभिन्न ब्राण्डका कस्मेटिक्स उत्पादनहरू पाउँछ। अन्य आयातजस्तै नेपालमा उपलब्ध कस्मेटिक्स उत्पादनको ठूलो हिस्सा भारतमा उत्पादन हुने गरेको छ । कस्मेटिक्स उत्पादनहरूको बजार विगत केही वर्षहरूमा उल्लेखनीय रूपमा बढिरहेको छ र उपभोग अनुपात पनि प्रत्येक वर्षसँगै बढेको छ। कस्मेटिक्स उत्पादनहरूको लागि घरेलु बजारले धेरै लामो यात्रा गरेको छ साथै शीर्ष स्तरका ग्लोबल ब्रान्डहरू रहेका छन्।  

कस्मेटिक उत्पादनहरूको बढ्दो बजारसँगै, ग्राहकको प्राथमिकतामा ठूलो परिवर्तन भइरहेको छ। विगतको तुलनामा बजारमा ग्राहकले मात्रै सामान किन्ने गर्दथे भने जनताले आवश्यकता अनुसारका सामानको माग गरिरहेका छन् । धेरै मानिसहरू सस्तो उत्पादनहरूबाट प्रिमियम उत्पादनहरूमा सर्दैछन्। मिडियाका कारण बढेको चेतनाले व्यापारीहरूलाई छनोट र माग गर्ने ग्राहकको आवश्यकता पूरा गर्न उत्पादन ल्याउन बाध्य बनाएको छ।

एक प्रमुख आयातकर्ताले टिप्पणी गरेका थिए 'ग्राहकहरूको चेतना स्तरले बजारलाई कडा प्रतिस्पर्धात्मक बनाएको छ।' ग्राहकको ८० प्रतिशतभन्दा बढी महिला भए पनि पुरुष ग्राहकको संख्या पनि बढ्दै गएको छ । हालका वर्षहरूमा पुरुषहरूका लागि डिजाइन गरिएका उत्पादनहरूको प्रविष्टिले बजारलाई उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि गर्न मद्दत गरेको छ। आफ्टर सेभ, डिओडोरेन्ट, परफ्युम, हेयर जेल र छाला हेरचाह गर्ने वस्तुहरू पुरुष ग्राहकहरूमाझ लोकप्रिय छन्।  

एक ग्राफ अनुसार, मध्यम दायराका कस्मेटिक उत्पादनहरूले बजारको झन्डै ६० प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन् भने प्रिमियम ब्रान्डहरूले झन्डै ३० प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन् भने तल्लो तहको सेग्मेन्टले बजारको करिब १० प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ। अहिले देशका सबै प्रकारका बजारमा व्यापारीले विशेष ध्यान दिइरहेका छन् । ‘काठमाडौं उपत्यकाभित्र करिब ६० प्रतिशत कस्मेटिक उत्पादनको बजार छ । काठमाडौं बाहेक पोखरा, धरान, इटहरी, बुटवललगायतका स्थानमा कस्मेटिक्सको खपत बढी छ । काठमाडौं र देशका अन्य भागबीचको बिक्रीको खाडल यति साँघुरो हुँदै गएको छ कि भविष्यमा यो अनुपात ५०-५० मा पुग्नसक्छ ।

कस्मेटिक्स उत्पादनहरू नेपालमा हरेक महिना करिब १० देखि १२ वटा नयाँ ब्राण्ड बजारमा आउने र अझै पनि ती सबै टिक्न सफल भएको छ । यसको श्रेय पश्चिमी जीवनशैली र प्रेरक टेलिभिजन कार्यक्रमहरूलाई जान्छ। यसले सौन्दर्य उत्पादनहरूको बिक्रीको तथ्याङ्क बढाउन मद्दत गरेको छ। ग्रामीण बजारमा कस्मेटिक उत्पादनहरूको खपत उच्च छ र रेमिट्यान्सले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।