काठमाडौं, वैशाख २०। निर्यात प्रर्वद्धनका लागि दीर्घकालीन नीति बनाउन सरोकारवालाले जोड दिएका छन् । नेपाल चेम्बर अफ कमर्सको भ्रातृसंस्था युथ चेम्बरले काठमाडौंमा आज आयोजना गरेको नेपालको विद्यमान आर्थिक अवस्था तथा यसका चुनौती र समाधान विषयक कार्यक्रमका सहभागीले निर्यात प्रवर्द्धन र आयातलाई व्यवस्थित बनाउनुपर्नेमा जोड दिए ।
कार्यक्रममा पूर्वअर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले अर्थतन्त्र ट्रयाकमा आउन नसक्नुको मुख्य कारण नीतिगत अस्थिरता भएको बताउनुभयो । आयात निरुत्साहन तथा निर्यात प्रवर्द्धन गर्ने सवालमा अर्थमन्त्रालय, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय तथा राष्ट्र वैंकबीच प्रभावकारी समन्वय हुनुपर्ने खतिवडाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘अर्थतन्त्रमा संरचनागत समस्या छ । कृषि सडक देखि जलविद्युत सबै क्षेत्रमा आयात गर्नुपरेको छ । व्यापार व्यवस्थापन प्रभावकारी हुन सकेको छैन । ’
आयात घटाउँदै जाने र निर्यात प्रवर्द्धन गर्ने गरी अल्पकालीन र दीर्घकालीन नीति बनाएर अघि बढ्न उहाँले सुझाव दिनुभयो । मुलुकको अर्थतन्त्रमा जोखिमको अवस्था कायमै रहेको भन्दै उहाँले सरकार संयम हुनुपर्ने बेला आएको बताउनुभयो । उपभोग्य वस्तुहरूको अभावसँगै मुल्यवृद्धि हुने हल्लामा बजारमा अनावश्यक त्रास सिर्जना हुने गरेको डा खतिवडाको भनाई छ ।
मुलुकको अर्थतन्त्रको महत्वपूर्ण हिस्सा ओगट्ने निजी क्षेत्र पनि जिम्मेवार हुनुपर्ने खतिवडाले बताउनुभयो । घर जग्गा व्यवसायलाई करको दायरामा ल्याउनुपर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो । शिक्षामा अनावश्यक रुपमा विदेशिएको रकम, हुन्डी कारोबार तथा नेपालीको वैदेशिक भ्रमणलाई केही हद सम्म रोक्ने हो भने पनि त्यसले विदेशी विनिमय संचितिमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने खतिवडाले बताउनुभयो ।
अर्थतन्त्रमा पछिल्लो समय सकारात्मक संकेतहरु देखिन थालको भन्दै उहाँले व्यवहारिक रुपमै ५ दशमलव ८ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हेर्न चाहेको बताउनुभयो ।
नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका उपाध्यक्ष दिपक श्रेष्ठले सरकारले हचुवाका भरमा वस्तुहरूको आयात रोकेको र्तक गर्नुभयो । आफूहरूले आयतलाई नियन्त्रण नभई व्यवस्थित गर्न आग्रह गर्दै आएको उहाँको भनाई छ । कुन बस्तु आयात गर्ने, कुन नगर्ने भन्ने विषयमा पहिला निजी क्षेत्रसँग छलफल तथा अध्ययन पछि मात्रै सरकारले निर्णय गर्नुपर्ने उपाध्यक्ष श्रेष्ठको भनाई छ । आन्तरिक उत्पादन बढाएर निर्यात प्रवर्द्धन गर्नका लागि राज्यको नीति प्रभावकारी हुनुपर्ने उपाध्यक्ष श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका सहसचिव गोविन्द बहादुर कार्कीले वैदेशिक विनिमय संचितिमा असर गर्न थालेपछि बिलासिताका बस्तुको आयात नियन्त्रण गरिएको बताउनुभयो । यद्यपी यो अल्पकालीन भएको कार्कीले बताउनुभयो । आफुहरु निजी क्षेत्र बिरोधी नभएको भन्दै उहाँले आयातलाई दिर्घकालसम्म असर नगर्ने गरि सरकारले निर्णय गरेको बताउनुभयो । व्यापार घाटा कम गर्न तथा आन्तरिक उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्नका लागि सरकारले केही बस्तुको आयात रोकेको कार्कीको भनाई छ ।
कार्यक्रममा अर्थविद विश्वास गौचन, एनएमबी बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुनिल कुमार केसी लगायतले मुलुको अर्थतन्त्रमा केही चाप परेपनि अल्पकालीन भएको बताउनुभएको थियो । युथ चेम्बरका अध्यक्ष दिपेश रत्न तुलाधरले अर्थतन्त्रका सबै क्षेत्रमा एकैचोटी चाप परेकाले सरकार र सरोकारवालाको ध्यानकर्षण गराउन खोजिएकोे बताउनुभयो । युथ चेम्बरले नेपालको विद्यमान आर्थिक अवस्था तथा यसका चुनौची एवं समाधान विषयमा गरेको गोष्ठिलाई किसान पाईपले प्रायोजन गरेको हो ।
